Goede nacht

Annette Groeneveld (60) is senior purser en voorzitter van de vereniging voor cabinepersoneel bij KLM.

Na mijn studie Spaanse taal & letterkunde was het lastig om een baan te vinden. Een vriendin van me vloog en zei “Waarom ga je niet ook vliegen en ondertussen solliciteren?”. Dat vond ik wel een goed plan. Ik ben nooit meer weggegaan en vlieg nu al 32 jaar bij KLM. Het werk bevalt me uitstekend, je komt op allerlei plaatsen in de wereld, werkt met wisselende crews en die onregelmatigheid vind ik heerlijk, het past bij wie ik ben. Je moet er wel tegen kunnen, dat zeg ik er eerlijk bij.

Werken wanneer het moet en rusten wanneer het kan

Ik werk op intercontinentale vluchten en daar heb je te maken met onregelmatige werktijden in combinatie met verschillende tijdzones. Tijdens die vluchten heb je tijdens serviceactiviteiten altijd dienst. Onder serviceactiviteiten valt het vertrek, opstijgen, landen en de serviceronden die we de passagiers bieden. Daarbuiten wordt de crew in twee gedeeld en heb je om de beurt rust. Dat betekent bij langere vluchten dat je op een bed kunt gaan liggen om te slapen of rusten. Bij kortere vluchten kun je op een rustige plek achter een gordijn zitten om te rusten. 

Het schema voor die arbeid – rustverhouding tijdens de vlucht wordt per vlucht gemaakt en is gebaseerd op wettelijke afspraken van de arbeidstijdenwet, specifiek voor de luchtvaartbranche. Een aantal factoren waaronder vertrektijd, de lengte van de vlucht en de zogenaamde Arcedian Circle spelen hierbij een rol. Dat laatste is een soort tijdslot in de nacht waarop je zou moeten slapen.

Aanpassen en ritme zoeken leren we van elkaar

De kunst is om je zo snel mogelijk aan te passen aan de nieuwe tijdzone. Per vlucht is er een soort ritme van slapen, actief zijn en eten, waar de meerderheid van de collega’s zich prettig bij voelt. Je leert dat ritme van elkaar.  Bij vluchten naar het westen bijvoorbeeld trek je de dag door als je overdag aankomt, vaak samen met collega’s, en ga je op de nieuwe tijd naar bed. Vaak is dat relatief vroeg omdat de tijd daar achterloopt op de Nederlandse tijd, dus je bent dan echt moe ’s avonds. Als je naar het Oosten vliegt, werkt dat juist omgekeerd. Omdat daar de tijd voorloopt op die in Nederland, heb je meer behoefte om later naar bed te gaan, want je voelt je nog niet moe rond je normale bedtijd.

Ik slaap gelukkig goed en pas me gemakkelijk aan. Natuurlijk heb ik ook wel mindere nachten, maar daar maak ik me niet druk om. Ik kom daar wel doorheen, zeg ik dan tegen mezelf.  En deze zin helpt mij ook om me zo snel mogelijk aan te passen “Als het licht is, is het dag en als het donker is dan is het nacht”.  Verder niet teveel over na gaan denken, maar gewoon daarnaar handelen; dag is actie en nacht is slapen of rusten.

Het komt ook voor dat mensen problemen krijgen met hun energie door die ritme-verstoringen. Dat start bijna altijd met slaapproblemen. KLM biedt dan begeleiding in de vorm van trainingen en vervangend werk op de grond, op regelmatig werktijden. Zo kan het ritme zich weer herstellen en kan het eigen werk hervat worden. Of men stopt met vliegen, al komt dat laatste niet zo heel vaak voor, het verloop bij KLM is laag.

Niet altijd makkelijk maar nooit saai

We hebben zelf best een grote invloed op ons rooster. Je kunt zelf vluchten aanvragen. Dat gebeurt op basis van voorkeursbestemmingen en welke vluchten je beter aankunt; de één reist gemakkelijker richting oosten en de ander richting westen. Maar ook je sociale agenda thuis bepaalt je aanvragen; je wil natuurlijk graag vrij zijn op een verjaardag, bruiloft of andere belangrijke afspraken thuis. Dan maar een minder leuke of gemakkelijke vlucht. Zo’n 80% van je aanvragen worden gehonoreerd en je rooster wordt dan verder aangevuld met de ‘moeten vluchten’. 

Ik heb geen spijt van mijn carrière bij KLM. Ik heb echt wel wat gehad aan mijn studie Spaans, want diverse talen spreken is een onderdeel van ons werk. Het alternatief voor mij was een baan in het onderwijs en dat past niet bij mij, teveel regelmaat en voorspelbaarheid. 😉

Tip: Maak je niet druk als slapen een keer niet lukt. Het komt wel weer.