Optimaal presteren als de werkdruk hoog is | Blog | Tips

Je kunt druk zijn of je druk maken. Druk zijn is niet per se verkeerd. Je druk maken tot een bepaalde hoogte ook niet. Maar als je jezelf te veel of vaak té druk maakt, liggen klachten op de loer. Hoe houd je stress binnen de perken en blijf je een burn-out voor? Wat kun je doen om jezelf of je personeel met plezier te laten werken en goed te laten presteren, ondanks een hoge werkdruk? Doe je voordeel met de tips en adviezen van Paul van Haaren, expert mentale fitheid.

Werkdruk en werkstress

Allereerst even het onderscheid tussen werkdruk en werkstress. Deze begrippen worden nogal eens door elkaar gebruikt, terwijl er toch echt een verschil is. Een beetje werkdruk is gezond en voor de meeste mensen zelfs nodig om te presteren. Onvoldoende werkdruk kan tot verveling leiden, hoge werkdruk op termijn tot werkstress.

Verhoogde werkdruk komt niet per se door het werk, ook de persoonlijke situatie kan meespelen. Daarbij kennen we objectieve en subjectieve werkdruk. Objectieve werkdruk gaat over het aantal werkuren en deadlines. Subjectieve werkdruk vertelt hoe mensen de druk ervaren. Krijgen ze er werkstress van? Werkstress kent overigens ook andere oorzaken dan werkdruk, zoals conflicten met collega’s en ongewenst gedrag. En net als voor werkdruk geldt voor werkstress dat een bepaalde mate ervan best nuttig is. Stress houdt je scherp, een beetje actie is goed voor je en korte periodes van stress boosten je immuunsysteem. Heb je echter last van chronische stress? Dan is het foute boel.

Toverwoord: balans

Je wilt jezelf of medewerkers dus uitdagen, maar niet té. Dit is een wankel evenwicht, omdat de één meer kan hebben dan de ander. De stelregel is dat je je werk op tijd moet kunnen loslaten. Herstellen van alle inspanningen, om het even later weer opgeladen op te pakken. Juist hier zit de uitdaging voor veel professionals. Misschien zeg jij ook wel eens tegen jezelf dat je eigenlijk vaker zou moeten sporten of nu eindelijk eens nee moet leren zeggen… Diep van binnen weten we meestal prima wat goed voor ons is. Het ook daadwerkelijk dóen, is een tweede.

Signalen van burn-out

Op dit moment heeft zo’n 17% van de werkende Nederlanders last van burn-out klachten. De kans dat er in jouw organisatie een aantal mensen rondloopt dat op termijn dreigt uit te vallen, is dus aanzienlijk! Je herkent ze aan hun vergeetachtigheid, emotionele uitbarstingen, lage irritatiegrens, cynisme, vermoeide uitstraling, ongeduld, hoger aantal ziekmeldingen en ontevreden houding. Om maar eens wat kenmerken te noemen. Ook die collega die zich steeds vaker terugtrekt, meer fouten maakt, zijn werk niet af krijgt en zich niet aan afspraken houdt, zou zomaar eens tegen een burn-out aan kunnen zitten.

Investeren in preventie: win-winsituatie

Genoeg reden om aandacht te besteden aan de werkdruk. Het liefst in de fase vóór de burn-out, waarin mensen al kwetsbaar en minder effectief zijn. Vallen ze eenmaal echt uit, dan duurt dat gemiddeld acht maanden. Dit betekent dat een overspannen medewerker je al gauw 60.000 euro kost. Bedrijven die de werkdruk goed binnen de perken weten te houden, hebben minder verzuim en verloop en meer tevreden en gelukkige medewerkers. Die productiever, betrokkener en loyaler zijn, juist in deze arbeidsmarkt niet onbelangrijk. Het preventiemes snijdt dus aan twee kanten.

Tips voor werkgevers

Houd vinger aan de pols. Praat regelmatig met je medewerkers. Zo hoor je wat er speelt en kun je inspelen op signalen en vragen stellen. Een goede vraag is: welk rapportcijfer geef je je energieniveau van afgelopen maand? Harstikke subjectief natuurlijk, maar het cijfer blijkt toch een betrouwbare voorspeller van verzuim.
Investeer in training en ontwikkeling. Zowel individueel als in groepsverband geldt dat mensen willen groeien. Zo geven wij onze training ‘Grip op werkdruk’ het liefst voor hele teams, zoals laatst bij VGZ. Effectief presteren doe je namelijk samen! Bovendien kunnen de mensen die werkdruk niet herkennen als probleem, dragers zijn voor de anderen.
Bied work-life balance ondersteunende arbeidsvoorwaarden. Mensen thuis en flexibel laten werken. Beweging faciliteren of sport stimuleren. Het zijn allemaal manieren om een goede werk-privébalans te stimuleren.
Besteed aandacht aan werksfeer en teambuilding. Hoe leuk werk inhoudelijk ook is, als je tussen de leuke mensen zit is het nóg leuker.
Maak afspraken over late mails of appjes. Als je als leidinggevende vaak ’s avonds laat nog berichten stuurt, loop je het risico dat medewerkers zich verplicht voelen tot reactie. Maak hier afspraken over, zodat de verwachtingen helder zijn.
Geef het goede voorbeeld. Wij mensen willen erbij horen en gedrag vertonen dat past bij de groep. Laatst zag ik een vlog van een leidinggevende die het principe van voorbeeldgedrag helemaal begrepen had. ‘Het is 15 uur ’s middags en ik maak even een lekkere wandeling. Vanmorgen had ik een drukke meeting en vanmiddag wil ik weer scherp zijn’, zei ze. Deze vrouw bouwt actief aan een prettige cultuur.

Tips voor medewerkers

Werk hard én herstel hard. Uit een altijd gespannen boog komen geen pijlen. Neem dus de tijd om te herstellen van stress. Een middagje sauna, op vakantie of een uurtje sporten? Loslaten is nodig op z’n tijd. Zorg ook dat je genoeg tijd inbouwt voor je hobby’s en vrienden. Je laadt ervan op!
Deel je ideeën. Stel, jij bent de baas. Wat zou jij doen om de werkdruk te verlagen? Of je nu denkt aan een lunchwandeling, een appverbod in het weekend of een weekstart waarin iedereen hulp mag aanbieden of vragen, gooi je ideeën in de groep.
Maak keuzes. Vaak zien we dat datgene wat mensen leuk vinden, niet automatisch veel herstel oplevert. Hun drukke baan? Vinden ze superleuk. Maar ook buiten het werk om vinden ze veel belangrijk. Goede ouders zijn, een rijk sociaal leven hebben, hun gezicht laten zien bij verenigingen… De valkuil is waarschijnlijk helder: té veel leuks doen is niet meer leuk. Neem de regie en geef je grenzen aan. Thuis en op je werk. Want hoezeer je werkgever misschien ook z’n best doet, hij of zij is ook maar een mens.