Stress is oorzaak nummer één van slaapproblemen. En aan de orde van de dag in deze tijd waarin alle zekerheden lijken weg te vallen door het coronavirus. Angst om ziek te worden, onzekerheid over je baan, zorgen om je naasten, over de toekomst. Het kan zomaar zijn dat het je wakker houdt.
Functionele stress
Stress is een lichamelijk reactie op een situatie. Ons lichaam maakt dan hormonen aan als adrenaline en cortisol waardoor we alerter worden en dus beter in staat zijn om te presteren. Ja, je leest het goed. Stress is nuttig en functioneel! Oké, een voorbeeld. Neem een sprinter die wacht op het startschot. Die barst van de stress; hij wil een razendsnelle start maken. Hoge concentratie en alertheid zijn dan heel functioneel. Deze stress verdwijnt direct na de race. De prestatie is geleverd. De aangemaakte stresshormonen worden afgevoerd en er ontstaat weer rust.
Wakker liggen door stress
Stress verslechtert slapen en slecht slapen verergert stress. Vermijd daarom stressmomenten en probeer zo veel mogelijk te ontspannen. Het zijn veelgehoorde adviezen. Want zonder stress, geen slaapprobleem. Dit klinkt logisch, maar heb je je weleens afgevraagd hoe dat zou werken, stress vermijden? Stel je eens voor dat je bij élke activiteit die je onderneemt moet bedenken: Kan ik hier stress van krijgen? Dat is geen doen. Daar krijg je toch stress van? Je hebt geen leven meer. Stress is onlosmakelijk verbonden met leven.
Accepteren dan maar
Leven betekent, naast genieten, dus ook stress ervaren. Met stress leren omgaan is daarom een realistischer advies. Dat betekent het tegenovergestelde doen van stress vermijden. En dat betekent stress accepteren.
Accepteren wil niet zeggen dat je alles wat er gebeurt maar goed moet vinden. Dat is jezelf voor de gek houden. Accepteren is een actief proces. Je streeft niet langer naar het wegwerken van stress, maar je hebt het lef om die stress op te zoeken. Je gaat jouw stress, die jij als onprettig ervaart, onderzoeken en vooral ook voelen
Stress verdragen
Stel je ligt in bed al uren naar het plafond te staren omdat je het coronavirus maar niet uit je hoofd krijgt. Je hebt gedachten als: dadelijk krijgt mijn moeder het ook. Hoe moet dat met mijn baan? Waar houdt dit op? Je voelt angst, onzekerheid, hartkloppingen of een brok in je keel.
Oefen dan eens om er niets aan te hoeven veranderen. Laat die gedachten gewoon langskomen en schenk even aandacht aan de dingen die je voelt. Dat is eng maar meer ook niet. Er gebeurt verder niks, je wordt niet aangevallen, je ligt gewoon in bed en voelt wat er is. Geef jezelf toestemming om dat eng en moeilijk te vinden, want dat is het ook.
Als je bereid bent om piekergedachten en negatieve emoties, waar je het liefst vanaf wil, toch te verdragen dan geef je je brein een signaal: deze gedachten en emoties zijn veilig, ze doen me niks. Ze zijn niet prettig, maar ze doen me niks. Je brein krijgt zo het signaal veilig en stopt met aanmaken van stresshormonen. Je wordt rustiger en komt daardoor dichter bij slaap.
Makkelijker gezegd dan gedaan
Dat klopt helemaal. Dit vraagt oefening. Alleen door dingen te gaan doen, door te oefenen, kun je ontdekken wat het je kan opleveren. Deze ademhalingsoefening (audiobestand) kan je helpen. Probeer het gewoon eens, juist nu onze leefomgeving minder veilig doet voelen, en ervaar wat het je oplevert.
Irma Leijten
Trainer / Coach & Expert Slaap
