Gezondheid en vitaliteit | Interview | Ziekenhuis Bernhoven

Bernhoven lag tijdens de eerste golf in het hart van de corona-uitbraak. Een heftige periode voor alle medewerkers van het ziekenhuis. De documentaire Veerkracht van Videoland liet dit op niet mis te verstane wijze zien. De corona-crisis heeft niet alleen grote impact op de medische staf en het verpleegkundig personeel, maar zeker ook op de afdeling Human Resources (hr). We spraken met Kirsten van Giels, manager hr, en Karin Kelder, vitaliteitscoach en lid van het crisisteam corona, over gezondheid, vitaliteit en de liefde voor mensen bij Bernhoven.

“Uit liefde voor mensen…”, deze mooie zinsnede komt vaak terug in uitingen van Bernhoven, laten we daarom hiermee starten. Hoe zien jullie de organisatie?

Karin: Ik denk inderdaad dat de professionele liefde voor mensen én persoonlijke aandacht echt kenmerkend zijn voor Bernhoven. In zowel de zorg die we leveren aan patiënten als het contact tussen leidinggevenden en medewerkers. En we merken dat deze investering ons veel oplevert in duurzaamheid.

Helpt deze belofte ook in het aantrekken van personeel? De zorgsector kampt immers met personeelstekorten, zeker wat betreft voldoende opgeleid personeel.

Kirsten: Recruitment heeft zeker onze aandacht. We zien dat corona bijvoorbeeld heeft bijgedragen aan de interesse voor een carrière in de zorg. En we zien ook dat mensen zich specifiek aangetrokken voelen tot een carrière bij Bernhoven. Ik denk dat ‘uit liefde voor mensen’ daaraan bijdraagt, maar ook vanuit de samenwerking die we hebben op het gebied van zinnige zorg, waarmee we innovatief proberen te zijn (en zijn; dat blijkt wel uit de top 5 klassering voor de Zinnige Zorg Award 2019, red.). Verder heeft Bernhoven als echt regionaal ziekenhuis een aantrekkingskracht voor verpleegkundigen uit de regio. Mensen willen toch graag dicht bij huis werken.

Karin Kelder (vitaliteitscoach en lid van het crisisteam corona) en Kirsten van Giels (manager hr) van Ziekenhuis Bernhoven.

Het gaat Bernhoven niet alleen om de gezondheid van patiënten maar ook om de gezondheid van medewerkers, lees ik. Kunnen jullie iets vertellen over de visie op vitaliteit?

Karin: Het zit ‘m vooral in aandacht. Aandacht hebben voor elkaar en in gesprek gaan met elkaar. De aandacht komt natuurlijk vanuit de leidinggevenden maar het geldt ook voor medewerkers onderling. We proberen medewerkers te stimuleren dat ze in gesprek gaan met elkaar. Aandacht hebben voor: hoe het gaat nou met je collega én hoe gaat het met jezelf. Goed voor jezelf zorgen en voor een ander zijn belangrijke speerpunten.

Kun je een voorbeeld geven van hoe je deze visie op vitaliteit in praktijk brengt?

Karin: Deze week zijn we bijvoorbeeld gestart met de vitaliteits-tiendaagse. Hiermee willen we de aandacht voor vitaliteit een extra boost geven. Elke dag staat een thema centraal waarbij we de vraag stellen: hoe kun je hieraan werken, voor jezelf, maar ook met elkaar. Je moet dan denken aan verschillende workshops en webinars die we in deze periode actief aanbieden. Maar natuurlijk hebben we behoorlijk wat kennis en middelen al in huis. Die zetten we gedurende de tiendaagse weer in de spotlight. Vitaliteit heeft het hele jaar de aandacht maar met een tiendaagse als deze borgen we dat het onderwerp hoog op de agenda van eenieder blijft staan. Kirsten: De holistische kijk op mensen, welke je in onze zorg ziet, vertalen we ook naar medewerkers toe. In de vitaliteits-tiendaagse kijken we naar de fysieke vitaliteit, mentale vitaliteit en de veerkracht van het team.

Het stimuleren van een gezonde levensstijl is ook belangrijk voor Bernhoven. Hoe proberen jullie een positieve invloed uit te oefenen op de levensstijl van medewerkers?

Karin: Als het gaat om voeding werken we samen met Hutten catering om nog meer die gezonde voeding te stimuleren. Hoe kunnen we onze medewerkers gezonde keuzes laten maken in het bedrijfsrestaurant? Daar gaan we al behoorlijk ver in, maar er is op dat punt zeker nog wat te halen, dus dat zal een nog verdere verdieping krijgen. Kirsten: En ook de voeding in de nacht is een belangrijk aandachtspunt. In de corona-tijd faciliteren we (letterlijk) gezonde voeding in de nacht. Daarnaast lopen we voorop met thema’s zoals mindful werken. Al jaren geleden zijn we gestart met cursussen. Inmiddels heeft iedereen met interesse daaraan deel kunnen nemen. Daar gaan we in de toekomst een vervolg aan geven. En natuurlijk haken we aan op landelijke initiatieven als stoptober. Op vele vlakken proberen we de levensstijl van onze medewerkers ten positieve te beïnvloeden.

‘Online werken’ is niet meer weg te denken uit onze samenleving. De corona-crisis heeft dat een extra boost gegeven. Wat zie je van deze trend terug bij een organisatie als Bernhoven?

Kirsten: Het menselijk contact blijft, zeker bij ons, heel belangrijk! Maar digitalisering biedt ook mogelijkheden. De patiëntendossiers zijn bijvoorbeeld inmiddels helemaal gedigitaliseerd. Maar ook spreekuren kun je prima online doen, dat is wel gebleken tijdens de corona-periode. En in een initiatief voortkomend uit onze strategie Toekomstbestendige zorg voor de regio (uit 2014-2019), waarbij bijvoorbeeld een dermatoloog meekijkt met de huisarts naar een plekje op de huid van een patiënt, zijn online hulpmiddelen niet meer weg te denken. Zulke samenwerkingen in innovatieve zorg resulteren in minder opnames en minder ok-behandelingen. Daarnaast bieden we onze medewerkers ook in toenemende mate online hulpmiddelen aan. Dan gaat het bijvoorbeeld over online trainingsmogelijkheden, wanneer dat tenminste kan.

Corona heeft, zoals iedereen wel kan vermoeden, veel gevraagd van het personeel en de organisatie. Kun je iets vertellen over jullie ervaringen?

Karin: Onze ervaring is denk ik tweeledig: enerzijds heeft het heel veel van onze medewerkers gevraagd. En is iedereen er heel moe van. Anderzijds heeft het de eerste periode voor een enorme saamhorigheid en kracht gezorgd om met elkaar de schouders eronder te zetten en ervoor te gaan. Er was, door het hele ziekenhuis heen, een groot teamgevoel. Maar zeker, het vroeg heel veel mensen, op alle fronten, van management tot aan schoonmaak. En natuurlijk voor de mensen die aan bed stonden was de heftigheid, de ernst van de situatie en het hoge aantal sterfgevallen ongelooflijk zwaar.

Vanuit Bernhoven Vitaal zijn we vrij snel ingesprongen op dat we goed moeten zorgen voor onze mensen. Echt aandacht voor ze hebben. Dat hebben we op een aantal manieren gedaan: we zijn heel actief start en afsluitingen van diensten gaan begeleiden. Zodat medewerkers, met elkaar, goed de dag starten en ook af kunnen afsluiten voordat ze naar huis gaan. Ook hebben we een team opgezet dat 7 dagen per week beschikbaar is voor een professioneel luisterend oor, die wanneer het nodig is direct kunnen doorverwijzen wanneer meer nodig is. En na de eerste golf zijn we per team reflectiebijeenkomsten gaan organiseren. Hoe was het? En hoe gaat het nu met je? En in deze 2^e golf zijn we goed gaan kijken naar wat we konden leren van de 1^e golf. Onze focus ligt nu op, natuurlijk die medewerker die centraal staat, en de kring er omheen, de mensen die echt dichtbij staan. Zij moeten in staat zijn het eerste luisterend oor te kunnen bieden.

Kun je iets zeggen over de klachten die zijn komen bovendrijven en/of het personeel voldoende heeft kunnen herstellen?

Kirsten: Ik denk dat de vermoeidheid bij een groot deel van het personeel kenmerkend is. Er heeft voor velen te weinig hersteltijd gezeten tussen de 1^e corona-golf, de herstart van de zorg (2^e crisis) en de 2^e golf corona-patiënten (de 3^e crisis). Waardoor dus vermoeidheid een issue is. Die eerste periode heeft iedereen een hele lange tijd ‘aan’ gestaan, nauwelijks kunnen herstellen. Bij de 2^e corona-periode zag je een mechanisme van ‘daar gaan we weer…’. Ik heb wel het idee dat dat nu iets genormaliseerd is. Medewerkers zien dat het anders dan periode 1. Daar staat tegenover dat het nu veel langer duurt. En veel meer personeel valt uit. Er wordt meer getest, huisgenoten die besmet zijn…dat heeft gewoon gevolgen voor de inzetbaarheid van medewerkers. De uitdaging nu is veel meer om naast corona de reguliere zorg te kunnen doen. Dat is organisatorisch complex.

Bernhoven maakt gebruik van externe ondersteuning. En om de vitaliteit in de organisatie te bevorderen maken jullie gebruik van de diensten van LIJV. Hoe helpt LIJV jullie?

Karin: Anderhalve dag in de week maken we gebruik van een bedrijfsfysiotherapeut van LIJV (Merle Heijmans). Dat werkt erg goed. Merle is echt een aanvulling op het team. De dienst op zichzelf is een aanvulling. En Merle als bedrijfsfysiotherapeut met LIJV als ‘achterban’, waar nog meer kennis zit. Hebben wij een vraag die niet zozeer bij haar past, dan kunnen we altijd via haar terecht bij LIJV. En ook met Paul van Haaren is het lijntje kort. Ik zie dat zeker als een voordeel. Kirsten: Nu in corona-tijd was het bijvoorbeeld erg fijn dat Merle de webinars kon verzorgen over thuiswerken. Wij zijn als organisatie niet echt gewend om met thuiswerken om te gaan. En we zijn blij dat zij dat zo vlot en professioneel heeft opgepakt. Het meedenken van LIJV vind ik fijn!